حذف دلار از معاملات موفقیت بزرگی است

اینکه رئیس‌کل بانک مرکزی گفته است دلار از معاملات جاری بانک مرکزی و نظام بانکی کشور حذف شده، در داخل کشور و برای عموم کاربرد زیادی ندارد، ربطی به معاملات داخل کشور ندارد، بلکه مربوط به معاملات خارجی ایران است. درآمد ارزی اصلی ما از محل نفت و گاز تامین می‌شود. نفت و گاز هم در همه جای دنیا به دلار قیمت گذاری می‌شوند. تا کنون هیچ‌کشوری نفت را بر اساس نرخ دیگری نفروخته است، اما ما با تحریم دلار مواجه هستیم و اگر پولی به دلار بگیریم، نمی‌توانیم آن را به ارزهای دیگر تبدیل یا در نظام بانکی بین‌المللی جا‌به‌جا کنیم،‌ چون بانک مرکزی آمریکا مانع فعالیت‌های اقتصادی ایران به دلار شده است. وقتی وزارت نفت ایران اقدام به فروش نفت می‌کند، روی فاکتور نوشته می‌شود که معادل یورویی این قیمت در روز سررسید به حساب بانک مرکزی واریز شود. در نتیجه، نفتی که فروخته شده، به دلار محاسبه می‌شود، ولی معادل یورویی آن را دریافت می‌کنیم. بدین‌گونه است که ما دلار را از سیستم معاملاتی خودمان حذف کردیم، اما این همه داستان نیست. اصل داستان این است که ما مجبوریم در شرایط تحریم، جز دلار با ارزهای دیگر و عمدتا یورو معامله کنیم، اما به هر حال صرافان ما معاملات داخلی خودشان را با دلار انجام می‌دهند. حتی الان صرافان دلار را از بانک مرکزی می‌خرند که با زحمت و هزینه زیاد از خارج وارد کشور شده است. امیدوارم روزی برسد که دلار از معامله صرافان نیز حذف شود که البته این امر زمانبر و نیازمند اقدامات ویژه است. با آقای سیف موافق هستم که در شرایطی که ما در آن قرار گرفته ایم، نباید دیگر با دلار معامله کنیم. مجبوریم تمام صادراتمان را اعم از نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین صادرات قدیمی شامل قالی و پسته را با یورو قیمت گذاری کنیم و به یورو بفروشیم. در مورد نفت هم برنامه‌ای در نظر گرفته شده بود که با سایر کشورهای خریدار و فروشنده نفت هماهنگی‌هایی صورت گیرد تا نفت به دلار قیمت‌گذاری نشود، بلکه به یورو یا یک ارز دیگر قیمت‌گذاری شود. تا به امروز موفقیتی در این زمینه حاصل نشده است. اگر ایران موفق شود بخشی از معاملات نفتی خود را از دلار خارج کند و با یورو یا ارز دیگری انجام دهد، موفقیت بزرگی برای ما در دعوایی که با آمریکا داریم، خواهد بود. در قراردادهای دوجانبه یا چندجانبه‌ای هم که منعقد شده،‌ خود نفتی که معامله می‌شود، باز هم به دلار قیمت گذاری می‌شود،‌ ولی در روزی که می‌خواهند پول آن را بپردازند، ‌مبلغ دلاری را با نرخ یورو درآن روز محاسبه و تبدیل می‌کنند. در نهایت، معادل یورویی آن پرداخت می‌شود، ولی فاکتور فروش نفت هنوز به دلار است. بنابراین محاسبه مبلغ نفت تحویلی به هر کشتی، در درجه اول به دلار اعلام می‌شود، ولی وقتی می‌خواهیم پول را طلب کنیم، معادل یورویی آن را می‌گیریم. البته هنوز به مرحله‌ای نرسیده‌ایم که در معاملات دو یا چندجانبه، نفت ما بر اساس یورو محاسبه شود. این کار هنوز شدنی نیست.