ماجرای تذکر ایران به امریکایی ها و امضاء توافق چه بود؟

آقای روحانی در مناظرات انتخاباتی، شعاری ‌مطرح کرد که تا مدتی نقل مجالس بود. وی گفته بود بر این باور است که باید همزمان با چرخیدن چرخ سانتریفیوژ‌ها، چرخ اقتصاد و زندگی مردم نیز بچرخد.

در همین راستا در اوایل آغاز به کار دولت، محمد جواد ظریف، وزیر امورخارجه مأمور پیگیری پرونده هسته‌ای شد و سرانجام پس از کش و قوس‌های فراوان، توافق ایران و ‌۱+۵‌ به نام توافق ژنو در سوم آذرماه ۹۲ به تصویب رسید. در همین حال، پس از مذاکرات کار‌شناسی از سی‌ام دی ماه نیز توافق در حال اجرایی شدن بوده و قرار است دو طرف‌ تا اواخر بهمن ماه، دور مذاکرات جامع برای رسیدن به توافق نهایی را آغاز کنند.

در این باره، سایت «تابناک» در گفت‌و‌گو با «حمید بعیدی‌نژاد»، مدیر کل سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه و عضو تیم مذاکرات هسته‌ای، روند اجرایی توافق ژنو را بررسی کرده است.

حمید بعیدی نژاد در پاسخ به این که چرا امریکایی‌ها بار‌ها واژه برچیدن  (dismantle) را در مورد تأسیسات هسته‌ای‌ به کار برده‌اند؛ عنوان داشت، ما به امریکایی‌ها در سطوح گوناگون در مذاکرات در مورد به‌کارگیری برخی از کلمات دو پهلو تذکر داده‌ایم. امریکایی‌ها تلاش می‌کنند با برخی عبارت پردازی‌ها، افکار عمومی داخل ایالات متحده و بعضی از متحدان خود را در ارتباط با سیاست‌هایشان توجیه کنند.

در همین راستا برای واقعی نشان دادن این توجیهات، اظهارات خودشان را به مذاکرات، متن تفاهم ژنو و یا مذاکرات اجرایی منتسب می‌کنند. بنده با صراحت عرض می‌کنم به هیچ وجه کلمهٔ (برچیدن) نه در تفاهم ژنو و نه در زمان مذاکرات اجرای تفاهم ژنو اصلا استفاده نشده است.

 ما بار‌ها به امریکایی و ‌کشورهای طرف مذاکرات گفته‌ایم که ‌به علت تاریخچه سوء و منفی که در ‌سال‌های گذشته در مورد این واژه در ایران وجود دارد، به هیچ وجه اجازه نمی‌دهیم که این عبارت و ترمینولوژی در مذاکرات ‌مورد استفاده قرار بگیرد.

وی افزود، به ویژه اینکه اصلا تفاهم ژنو که به طور عمومی در دسترس است، به هیچ وجهی پیش بینی نکرده ‌که بخشی از برنامه ایران و یا بخشی از فعالیت‌های هسته‌ای ایران برچیده شوند؛ بنابراین، واژه‌ای که امریکایی‌ها برای توجیه جناح‌های افراطی داخل امریکا به کار می‌برند، به هیچ وجهی استنادی در مذاکرات و یا تفاهماتی که ایران با ۵+۱ داشته است، ندارد.

 همچنین رئیس دبیرخانه اجرای توافق ژنو ادامه داد، چند روز پیش رسانه‌ها مطرح کرده بودند که توافق ژنو توسط طرفین مذاکرات امضا نشده است. باید بگویم، این سند، اصولا سندی نیست که ماهیتا نیاز به امضا داشته باشد.

 سندهای بسیاری در سطح جهانی وجود دارد که توسط کشور‌ها و اعضای مذاکره کننده ‌تصویب می‌شوند؛ اما امضا نمی‌شوند. سندهایی بین‌المللی که امضا می‌شوند از یک ماهیت ویژه‌ای برخوردار هستند. این سند ژنو از نظر ماهیت سیاسی که دارد، نیازی به امضا نداشت؛ بنابراین این سند امضا نشده است. اما ‌امضا نکردن به منزله این نیست که ‌تصویب نشده باشد.
 

 
مدیر کل سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه عنوان داشت، که گام نهایی برای توافق جامع هسته‌ای، نیاز به یک اجماع ملی دارد.

 همیشه در جمهوری اسلامی ایران نسبت به بحث هسته‌ای فارغ از اینکه دولت رابطه‌اش با نهادهای دیگر کشور چگونه بوده، ‌نگاه فراجناحی و فرا سیاسی وجود داشته است. تاکنون به موضوع هسته‌ای از یک منظر ملی نگاه شده ‌و گرایش‌های سیاسی و ... هیچ گاه محور تحلیل‌ها نبوده است، به رغم اینکه اختلاف نظر بین اصحاب رسانه، سیاستمداران و نهادهای کشور واقعیتی است که انکار کردنی نیست.

در واقع اختلاف دیدگاه و سلیقه، ‌امر طبیعی بوده و انتظار این است که در ارتباط با مسأله هسته‌ای به خاطر حساسیت ویژه‌ای که وجود دارد، نگاه فراجناحی و فرا سیاسی به وجود بیاید تا از این مقطع حساس در تاریخ کشور (شش ماه آینده) عبور کنیم.

 بعیدی نژاد گفت، در این دوران باید همه کمک کنند تا بتوانیم با عزت و آبرو و با حفظ منافع عالی کشور، ‌این دوران را پشت سر بگذاریم. شاید اختلاف نظر‌ها و ‌دیدگاه ‌باشد، ولی خوشبختانه کشور ما از ساختارهای لازم مشورتی برای اینکه اختلافات مورد توجه قرار بگیرد؛ برخوردار است. این دیدگاه‌ها البته به توجه مقامات عالی هم می‌رسند و ‌در سطوح کار‌شناسی و کار‌شناسان ارشد ‌بررسی می‌شوند و به نحو مقتضی در مذاکرات مورد توجه قرار می‌گیرند.

همچنین این عضو تیم مذاکرات هسته ای در پایان در واکنش به افزودن چند نفر به تیم مذاکراتی و ایجاد تیم ناظر توسط مجلس شورای اسلامی اضافه کرد، ساختارهای مذاکراتی برای اینکه چه نهادهایی در مذاکرات هسته‌ای نقش داشته باشند، چیزی فرا‌تر از تصمیمات وزارت خارجه و تیم هسته‌ای است. در واقع هر‌گاه نهادهای کشور تصمیم بگیرند، می‌توانند تیم مذاکراتی را به هر ترکیبی که صلاح می‌دانند شکل بدهند.

اما به نظر بنده اینکه تیم مذاکرات مرکب از چه نهاد‌ها و چه اشخاصی باشند، بیش از حد لازم مورد توجه قرار گرفته است. ساختار تصمیم گیری کشور بطور جدی تلاش داشته ‌‌در قالب ساختارهای اجرایی کشور از بدنه و پشتوانه کار‌شناسی و فنی مناسب استفاده نماید.

 البته هر یک از اعضای تیم کار‌شناسی که از سازمان‌های زیربط شرکت می‌کنند، به مجموعه خیلی قوی از کار‌شناسان ذی ربط متکی هستند. هر مسئول مذاکراتی با چندین فرد و حتی در مواردی بیش از ده تن ‌در تماس‌های مستمر کار‌شناسی است‌ و دیدگاه‌های سازمان متبوع خود را ارزیابی و جمع بندی و به تیم مذاکراتی ارائه می‌کنند.

بعیدی نژاد در پایان گفت، طی همین مدت تیم مذاکراتی به پشتوانه همین بدنه‌های قوی کار‌شناسی بوده ‌که موفق شده، ‌وگرنه تیم مذاکراتی در بسیار‌ی از حوزه‌ها ‌نمی‌تواند صاحب نظر باشد. مثلا در بحث‌های مرتبط به موضوعات فنی هسته‌ای، مباحث بانکی، مسائل هواپیمایی و این قبیل موضوعات، این جمع‌بندی‌های کار‌شناسی مرتبط به حوزه‌های مربوطه است که به عنوان محصول کار بدنه کار‌شناسی کشور مطرح بوده است. احساس ما این است که بدنه کار‌شناسی می‌تواند تقویت شود. با توجه به اینکه مذاکرات طولانی خواهد بود، کاملا این ظرفیت هست که بدنه‌های کار‌شناسی بیش از پیش تقویت شود.

تاکنون دست‌کم چهل تن از مدیران ارشد تا کار‌شناسان برجسته کشور در فرآیند مذاکرات ژنو مشارکت داشته و دارند که با توجه به مرحله نیاز فعلی اجرایی کشور به زودی به حداقل ‌١٢٠ تن خواهد رسید.

متن کامل گفت و گو را اینجا بخوانید.

منبع خبر : تابناک

مورخ : 1392.11.09