هزینه فایده جایگزینی دلار با یورو

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری، چند روز پیش برخی رسانه های خارجی از تصمیم تروئیکای اروپایی شامل انگلیس، فرانسه و آلمان مبنی بر تداوم مبادلات تجاری با تهران بدون استفاده از دلار آمریکا خبر دادند؛ تصمیمی که برآیند کمیسیون مشترک برجام بود. در بیانیه پایانی این کمیسیون آمده است که «حفظ کانال‌ های بانکی، ادامه فروش نفت و گاز ایران و ایجاد محیط مناسب برای سرمایه ‌گذاری خارجی در این کشور با وجود خروج آمریکا از توافق هسته‌ای، در اولویت ایران و گروه 1+4 است.»ضرورت حذف دلار از مبادلات خارجی و جایگزینی آن با ارزهای دیگر از جمله لیر ترکیه و یورو اتحادیه اروپا موضوع تازه ای نیست و از ماه های گذشته مورد توجه تصمیم گیرندگان اقتصادی در ایران بوده است. حال این پرسش به ذهن می رسد که آیا چنین اقدامی از قابلیت عملیاتی سازی برخوردار است و در صورت اجرا، چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟در این ارتباط «مهرداد عمادی» مشاور شرکت مشاوره ای «بتامتریکس اینترنشنال» انگلیس بر این باور است که با وجود ریسک جایگزینی یورو به جای دلار در معاملات نفتی، اقدام ایران و اروپا در این برهه کار درستی است. وی در گفت وگو با خبرگزاری «ترند» جمهوری آذربایجان بیان داشته «به محض خارج کردن دلار از پرداخت ها، ایران آزادی بیشتری برای استفاده از درآمدهای حاصل از فروش نفت خام خود و نیز استفاده از این پرداخت ها در سیستم بانکداری بین المللی خواهد داشت. با وجود این ، به دلیل احتمال خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و نیز شرایط مالی اقتصادهای ضعیف تر این اتحادیه که هنوز به لحاظ مالی آسیب پذیر هستند، این تبدیل ارزی ریسک هایی نیز برای ایران در میان مدت و بلندمدت خواهد داشت.»
برخی تحلیلگران اقتصادی به تجارب تاریخی حذف وابستگی تجارت خارجی به دلار اشاره دارند؛ «اولریش لویشت‌ من» کارشناس بازار ارز در «کومرتس‌ بانک» آلمان در گفت وگو با «دویچه وله» اظهار داشته از لحاظ تئوری جایگزین کردن یورو با دلار کاملا قابل تصور است. در حال حاضر هم کشورهای بسیاری در معاملات خارجی‌ دوطرفه‌شان از دلار استفاده نمی‌کنند. اما وقتی پای ارز سوم به میان می‌آید هنوز بیشترین تمایل به دلار آمریکا وجود دارد. درست است که نقش دلار اندکی کم‌ رنگ شده و ما شاهد رشد معاملات با ارزهای خارجی دیگر به ویژه یورو هستیم، یا در برخی معاملات شرق آسیا از واحدهای پولی دیگر استفاده می‌‌شود، اما بیشتر ارزها تنها در کشور خود اعتبار دارند. در حالی که اعتبار دلار جهانی است.به همین خاطر کارشناسان در کنار امیدواری به تحقق حذف دلار از معاملات با ایران، هزینه هایی را نیز برای آن در نظر می گیرند که «ابراهیم عماد» متخصص حقوق اقتصاد بین‌ الملل در این باره توضیح می دهد. وی معتقد است: در ارتباط با برخی مبادلات تجاری مربوط به محصولاتی مانند نفت، گاز، طلا، الماس و یک سری از مواد اولیه که در بازار سوم به عمل می‌آید، لازم است خاطرنشان کرد که از زمان جنگ جهانی دوم به این سو، تمامی مبادلات به دلار صورت گرفته و هنگامی که بحث تجارت بدون دلار مطرح می‌شود در عمل نوعی معاوضه به آن تعلق می‌گیرد. در چنین حالتی برای مصرف کننده، مابه التفاوت سایر ارزها با دلار باعث می ‌شود که کالا برای مصرف کننده گران‌ تر تمام شود.این کارشناس مسائل اقتصادی در گفت وگو با رسانه ها ابراز داشته وقتی وابستگی به هر پولی وجود داشته باشد ( دلار یا ارزهای دیگر تفاوتی ندارد) با توجه به وضعیت اقتصادی و اقتصاد تعریف شده در سطح جهانی، نگاه اقتصادی- پولی به یک نگاه سیاسی، اقتصادی و پولی تقلیل می‌ یابد که بر اساس حکمرانی و رقابت‌ میان کشورهای مختلف شکل می‌گیرد. در چنین وضعیتی، مواردی از این دست مانند موافقت اروپایی ‌ها برای تجارت بدون دلار با ایران، نوعی بازی سیاسی، رسانه‌ای و مقطعی است که بیشتر منجر به لطمه خوردن اقتصاد کشورهای وارد کننده مانند ایران خواهد شد.در مقابل این دیدگاه، «میرقاسم مومنی» مدیر موسسه پژوهشی «چشم انداز ابرار نوین» حذف دلار را در راستای تامین منافع ملی کشورمان ارزیابی کرده و گفته است: منافع اقتصادی کشورهای برجامی ایجاب می کند که در قالب برجام منهای آمریکا، مبادلات تجاری را از راه های دیگر ادامه دهند که یکی از این گزینه ها حذف دلار از مبادلات است.به باور این تحلیلگر مسائل بین المللی، اروپا اهمیت روابط سیاسی و اقتصادی با ایران را درک کرده است. یکی از عمده ترین دلایلی که اروپا را ملزم به باقی ماندن در برجام می کند، منافع اقتصادی و گسترش مناسبات تجاری با ایران است. بحران اقتصادی که در اروپا ایجاد شده، نقش تعیین کننده ای در تحقق این هدف دارد و موجب شده که اروپا به شدت به دنبال حفظ روابط سیاسی - اقتصادی با تهران باشد. بنابراین اروپا هیچگاه این دستاورد برد- برد را فدای زیاده خواهی های ترامپ نخواهد کرد.