آیا ترامپ به‌دنبال طرح امنیتی «ایلان» است؟

به گزارش گروه بین الملل باشگاه خبرنگاران پویا، دونالد ترامپ در سفر به فلسطین اشغالی و دیدار با ابومازن پس از کنایه‌هایی که به تشکیلات خودگردان در خصوص کمک به خانواده‌های اسیران و مبارزان فلسطینی زد اعلام کرد مذاکرات سازش باید آغاز شود و به نتیجه برسد. پس از پایان سفر ترامپ دو بحث مهم در خصوص مذاکرات سازش مطرح شد؛ نخست اینکه آیا مذاکرات سازش براساس طرح دودولتی ادامه خواهد یافت؟ دوم اینکه رسانه‌های فلسطینی و آمریکایی خبر از این دادند که جیسون گرینبلات، فرستاده ترامپ در غرب آسیا به‌دنبال طرح امنیتی دولت اوباما برای کرانه باختری است. موضوع این نوشته مبحث دوم است و به این مسئله خواهیم پرداخت که؛ طرح امنیتی نامبرده چیست و پیگیری آن از سوی ترامپ چقدر احتمال دارد؟

آشنایی با طرح امنیتی پروژه دو دولت

از همان هفته‌های نخستِ پس از تحلیف ترامپ، نماینده ویژه او در امور غرب آسیا، جیسون گرینبلات، دیدارهایی زنجیره‌ای را با کسانی ترتیب داد که پیش از آن در مسئله ترتیبات امنیتی کرانه باختری مشغول به پژوهش بوده‌اند و بین آنها کسانی بودند که در دولت اوباما مسئولیتی داشتند. در یکی از این دیدارها گرینبلات، به نسخه‌ای جامع از طرحی امنیتی که در دولت اوباما در واشنگتن تهیه شده است دست یافت موضوع این طرح، ترتیبات امنیتی پس از برپایی دولت فلسطین بود. این طرح را ژنرال جان ایلان به‌درخواست اوباما تهیه کرده بود به همین دلیل «طرح ایلان» نام گرفت. تهیه کنندگان این طرح از گرینبلات خواسته بودند در جزئیات این طرح تأمل کند زیرا در صورتی که مذاکره بین صهیونیست‌ها و تشکیلات خودگردان جدی شود، دولت آمریکا به طرحی چون طرح ایلان نیاز دارد تا نیازهای امنیتی رژیم صهیونیستی را رفع نماید. طرح ایلان توسط ده‌ها افسر و کارشناس آمریکایی طی چند ماه تهیه شد و بیشتر مفاد آن سرّی است اما بخش‌هایی از آن به‌صورت غیررسمی انتشار یافته که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.

مفاد طرح ایلان

این طرح از سه بخش اصلی تشکیل شده است؛ بخش آغازین طرح ایلان، ایجاد یک فرودگاه غیرنظامی در کرانه باختری است. بخش دوم آن به تقویت حصار مرزی کرانه باختری و اردن می‌پردازد و بخش سوم این طرح به همکاری اطلاعاتی بین رژیم صهیونیستی و ایالات متحده اختصاص دارد.بخش‌های دیگری از این طرح، به تشکیل دولت فلسطینی غیرنظامی و بدون سلاح و قرار گرفتن بخشی از مناطق کرانه باختری تحت نظارت ناظران بین المللی اشاره دارد که به رژیم صهیونیستی اجازه می‌دهد امنیت خود را در مرزهای سال 1967 حفظ کند.کارشناسان تشکیلات خودگردان فلسطین در این زمینه مدعی شده‌اند این طرح راه‌حلی امنیتی برای حاکمیت دوباره تشکیلات خودگردان بر منطقه اغوار (دره رود اردن) و کنترل آن به‌دست نیروهای امنیتی‌شان ارائه می‌کند.

برخورد صهیونیست‌ها با طرح ایلان

براساس گزارش‌هایی که رسانه‌های صهیونیستی این روزها ارائه می‌کنند، این طرح مدت‌ها قبل به صهیونیست‌ها ارائه شده است. به‌گفته این رسانه‌ها، این طرح در بادی امر با موافقت سطوح نظامی مواجه شده، حمایت آنها را به دست آورده بود اما سرانجام با انتقاد نتانیاهو و مخالفت شدید موشه یعلون، وزیر جنگ سابق رژیم صهیونیستی مواجه و رد شد.

رویکرد تشکیلات خودگردان

پس از انتشار اخبار مربوط به طرح ایلان، کارشناسان و تحلیل‌گران تشکیلات خودگردان این طرح را در راستای طرح دودولتی و تقویت این طرح توصیف کردند و این طرح را بخشی از طرح تشکیل دودولت می‌دانند.

سؤال اصلی

این روزها سؤالی که در محافل فلسطینی مطرح است این است که آیا ترامپ همچون اوباما با اجرای طرح دودولتی می‌خواهد ترتیبات امنیتی مربوط به این طرح را با طرح ایلان اجرایی کند؟براساس شواهد موجود، ظاهراً ترامپ قصد ندارد به طرح دودولتی که تا امروز مبنای مذاکرات سازش بین تشکیلات خودگردان و صهیونیست‌ها بوده است بپردازد (به بخش نخست این گزارش مراجعه کنید) اما بررسی طرح ایلان به‌عنوان بخش امنیتی طرح دو دولت از سوی او نشان می‌دهد این طرح توجه وی را جلب کرده است. با فرض اینکه فرض نخست ما صحیح باشد و ترامپ قصد نداشته باشد طرح دودولتی را اجرا کند با توجه به نگاه مثبتی که دولت وی به طرح ایلان داشته است، می‌توان گفت احتمالاً او قصد دارد تنها بخش امنیتی طرح دودولتی را اجرایی کند و این می‌تواند به‌معنای این باشد که آمریکایی‌ها تنها به یک دستگاه امنیتی محض در کرانه باختری نگاه می‌کنند و اگر این فرض‌ها درست باشند آن‌گاه ادامه حیات تشکیلات خودگردان و تشکیل کشور مستقل فلسطین در هاله‌ای از ابهام قرار خواهد داشت.