بازنگری در دستورالعمل وضعیت باز ارزی

با توجه به اینکه بانک‌ها یک دارایی ارزی و یک بدهی ارزی دارند، در دستورالعمل‌های مربوط به وضعیت باز ارزی آمده است بانک‌ها باید وضعیت ارزی خود را مدیریت کنند. به این معنا که همیشه معادل بدهی ارزی خود دارایی و مطالبات ارزی داشته باشند. همچنین در قسمت‌هایی از این قوانین اجازه داده شده که بانک‌ها‌درصدی از سرمایه اولیه خود را برای مثال تا 20، 30‌درصد به عنوان وضعیت باز داشته باشند. یعنی دارایی ارزی آنها می‌تواند کمتر از بدهی ارزی آنها باشد، اما نباید به هیچ‌عنوان 30‌درصد سرمایه اولیه آنها وضعیت باز ارزی داشته باشد. این موضوع برای این منظور است که بانک‌ها در نوسانات نرخ ارز یک پشتوانه و وسیله کافی داشته باشند. برای مثال بانکی که منابع ارزی و در مقابل آن بدهی ارزی دارد و تصمیم داشته باشد ارز خود را به ریال تبدیل کند و بفروشد، اگر در بازه زمانی شش ماه تا یک سال که سررسید بدهی ارزی آن می‌رسد این ارز را فروخته باشد و در مقابل برای آن ارزی کنار نگذاشته باشد، نوسانات نرخ ارز پیش می‌آید. برای مثال نرخ دلار از قیمت سه‌هزار 700 تومان به چهار هزارو 700 تومان می‌رسد. در این شرایط وضعیت بانک‌ها به این دلیل که باید ریال بیشتری بدهند تا ارز بیشتری تهیه کنند، به خطر می‌افتد. بسیاری از بانک‌ها قادر به تطابق بدهی ارزی و دارایی ارزی خود نیستند و در نتیجه یک بحران نقدینگی یا بحران ارزی برای بانک‌ها پیش می‌آید. برای اینکه بانک‌ها بتوانند بدهی ارزی خود را با دارایی ارزی خود تطابق دهند، بانک مرکزی کنترل و نظارتی برای آنها در نظر می‌گیرد تا در منابع و مصارف ارزی خود به‌گونه‌ای عمل کنند که وضعیت باز نداشته باشند و برای پرداخت تعهدات آنها نیز مشکلی ایجاد نشود و اگر بدهی پرداختی دارند در حدی باشد که بانک مرکزی تعیین کرده است. بنابراین بازنگری دستورالعمل وضعیت باز ارزی یک ضرورت دائمی است و اگر مدتی وضعیت باز ارزی مسکوت بماند یا بانک مرکزی نتواند وضعیت باز ارزی را کنترل کند، بحران و خطر بسیار بزرگی برای بانک‌ها ایجاد می‌شود، به ویژه در کشوری که نرخ ارز داخلی آن با تورم مواجه است، به این معنا که تورم آن بیشتر از تورم ارزهای حوزه خارجی است. برای مثال اگر تورم ما 10‌درصد باشد و تورم یورو و دلار دو‌درصد باشد، بانک‌ها به میزان هشت‌درصد برای بازپراخت تعهد ارزی خود در خطر هستند و باید تحت پوشش ارزی بانک باشند، یعنی وضعیت باز ارزی آنها حداقل باشد، بانک مرکزی به‌طور دائم گزارش مصارف ارزی بانک‌ها را به صورت روزانه، هفتگی، ماهانه، شش ماه یک بار و یک‌ساله در اختیار دارد. بنابراین باید در دستورالعمل‌های جدید نظارت‌هایی پیش‌بینی شود. بانک مرکزی باید بر اساس صورت وضعیت ارزی بانک‌ها را مدیریت کند تا برای بدهی ارزی خود دارایی کافی داشته باشند. همین‌طور بانک مرکزی می‌تواند به صورت آنلاین به راحتی از وضعیت ارزی آنها مطلع شود و به بانک‌ها هشدار دهد.