دلیل عصبانیت این روزهای «اوباما» چیست؟

اظهارات شدیداللحن باراک اوباما درباره اجرای تحریم های موجود علیه ایران، به سرعت و در سطح وسیع در مطبوعات و رسانه های جهان بازتاب یافت به عنوان شدیدترین هشدار آمریکا در این زمینه ارزیابی شد. اظهاراتی که بیشتر از حالت عصبانی رئیس جمهور آمریکا حکایت داشت. اما چه عواملی سبب شده اوباما در موضوع ایران به این حد از عصبانیت برسد؟

 

به گزارش «تابناک»، باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، شب گذشته و در جریان کنفرانس مطبوعاتی مشترک با فرانسوا اولاند، همتای فرانسوی خود، هشدار شدیدی را متوجه شرکت هایی کرد که قصد دارند به تجارت با ایران بپردازند و اظهار داشت در صورتی که این شرکت ها تحریم های موجود علیه ایران را نقض کنند، ایالات متحده همچوم «یک تن آجر» بر سرشان خراب خواهد شد. 

 

لحن شدید این اظهارات و همچنین محل بیان آن – یعنی در حضور رئیس جمهور فرانسه، بیانگر نکات مهم و قابل توجهی بود. اوباما در حالی این اظهارات را در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با اولاند بیان کرد که اخیراً یک هیئت تجاری فرانسوی شامل بیش از 100 نماینده از شرکت های مختلف این کشور جهت ارزیابی فضا و ازسرگیری روابط تجاری با ایران، به تهران سفر کرده بود. امری که به شدت در سطح بین المللی مورد توجه قرار گرفته و به عنوان نشانه ای از باز شدن واقعی فضای تجارت در ایران در نظر گرفته شد.  

 

به هر حال، اظهارات شدیداللحن اوباما، اولاند را در موضع انفعال قرار داد و سبب شد رئیس جمهور فرانسه ضمن دفاع از خود، مدعی شود هیئت مذکور به صورت خودسرانه و بر اساس تصمیم یکجانبه به ایران سفر کرده و شخص وی پیش از این سفر هشدارهای لازم را مبنی بر پابرجا بودن تحریم های ایران به اعضای این هیئت داده است. 

 

اما شاید نکته مهمتر در هشدارهای اوباما، ریشه یابی علت عصبانیت شدید وی از روند عادی سازی روابط تجاری ایران و غرب باشد. عامل اصلی که در این زمینه باید به آن اشاره کرد، وجود اختلاف شدید میان آنچه دولتمردان آمریکایی از روند کاهش تحریم های ایران مدنظر داشتند و واقعیت رخ داده در عرصه عملی است. 

 

در این زمینه باید اشاره کرد که از همان ابتدا و همزمان با اعلام مفاد توافقنامه هسته ای ژنو میان ایران و گروه 1+5، مقامات آمریکایی اعلام می کردند که کاهش تحریم ها علیه ایران، به صورت «محدود، موقتی و برگشت پذیر» بوده و در عمل، چیز زیادی را نصیب ایران نمی کند. در همین چارچوب، آن ها تلاش داشتند با کاهش هدفدار و محدود تحریم های ایران، از ایجاد فضای مانور واقعی برای ایران جلوگیری کنند. دولتمردان آمریکایی بر آن بودند که پابرجا بودن بخش مهمی از تحریم های ایران، اجازه حضور کشورها و شرکت های خارجی در بازار ایران را نخواهد داد. 

 

با این حال، به فاصله اندکی پس از امضای توافق هسته ای ژنو، روند اعزام هیئت های تجاری خارجی به ایران برای فراهم کردن مقدمات ازسرگیری تعامل با ایران آغاز شد. از یک سو، هیئت تجاری فرانسوی به تهران سفر کرد و از سوی دیگر، حتی کشورهای منطقه مانند امارات، از فراهم شدن امکان احیای تعاملات تجاری با ایران – که دربردارنده منافع مهمی برای خودشان است – استقبال کردند. 

 

در حقیقت، آنچه آمریکا پیش بینی آن را نمی کرد، شکسته شدن «فضای روانی» تحریم های ایران بود. امری که سبب شد با وجود پابرجا بودن بخش مهمی از تحریم ها، شرکت های خارجی به جست و جوی راه هایی برای ازسرگیری روابط با تهران برآیند.

 

در این زمینه باید اشاره کرد که حتی پیش از امضای توافق ژنو و کاهش رسمی بخشی از تحریم های ایران از سوی آمریکا و اروپا نیز «منافذ»ی در ساختار تحریم ها وجود داشت که می توانست زمینه ساز ادامه روابط ایران و شرکت های خارجی باشد؛ اما جو روانی ایجاد شده از سوی آمریکا به شدتی بود که سبب می شد این شرکت ها برای در امان ماندن از هدف قرار گرفتن احتمالی در جریان تعامل با ایران، عطای روابط تجاری با ایران را به لقایش ببخشند. 

 

اما در حال حاضر، فضای مثبت بین المللی به وجود آمده پیرامون برنامه هسته ای ایران – که مشتمل بر احتمال جدی رسیدن ایران و غرب به توافق جامع و پایدار هسته ای است – سبب شده شرکت های خارجی برای حضور در بازار ایران ترغیب و تهییج شده و به جست و جوی همان «منافذ» - که البته پس از امضای توافق ژنو بیشتر شده – برآیند. 

 

این همان موضوعی است که بلافاصله پس از امضای توافق ژنو از سوی حسن روحانی، رئیس جمهور ایران نیز مورد اشاره قرار گرفت. روحانی در آن زمان یکی از مهمترین دستاوردهای ایران از توافق ژنو را «ترک برداشتن ساختار تحریم ها» خواند. عبارتی که در واقع، بیان دیگری از همان تغییر فضای روانی تحریم های ایران است و می توان آن را دستاوردی مهم برای تیم مذاکره کننده هسته ای ایران دانست. 

 

به این ترتیب، مهمترین عاملی که این روزها اسباب نگرانی و حتی عصبانیت مقامات آمریکایی را فراهم کرده، همین موضوع است. همین امر است که سبب می شود از یک سو معاون وزارت خزانه داری آمریکا به سفر دوره ای به کشورهای متحد آمریکا در اروپا و خاورمیانه، از آن ها بخواهد در تعامل تجاری با ایران احتیاط کنند و از سوی دیگر، رئیس جمهور آمریکا برای ممانعت از ورود شرکت های خارجی به بازار ایران، «دست به آجر» شود!

منبع خبر : تابناک

مورخ ک 1392.11.23