به گزارش «تابناک»، دوره تازهای مذاکرات گسترده با هدف دستیابی به راهکاری جامع برای رفع چالشهای پیش آمده بر سر برنامه هستهای ایران، در حالی از اسفندماه سال گذشته در وین از سر گرفته شد که اکنون پس گذشت پنج دور از این گفتوگوها، طرفین در دور ششم، مذاکرات تخصصی و بسیار پیچیده را در طولانیترین دور این مذاکرات پشت سر میگذارند و با دستور کار نگارش توافقنامه و بحث و گفتوگو برای رسیدن به راهحلی همهجانبهنگر برای نقاط مورد اختلاف، مذاکرات استمرار یافته است.
در این دور از مذاکرات که از روز چهارشنبه یازدهم تیر ماه آغاز شد، افزون بر وندی شرمن، قرار است معاون وزیر خارجه آمریکا، ویلیام برنز قائم مقام وزیر خارجه این کشور نیز باشد. «سایمون گس»، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه انگلستان و سفیر پیشین انگلیس در ایران، عهدهدار ریاست نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ است. «نیکلا دو ریویر» مدیرکل سیاسی وزارت امور خارجه فرانسه، به تازگی در پی رفتن «ژاک اودیبر» به کاخ الیزه، عهدهدار ریاست تیم فرانسه در گروه ۱+ ۵ شده است.
هانس دیتر لوکاس، نماینده آلمان در گروه ۱+ ۵ نیز از سال ۲۰۱۰ تاکنون نماینده آلمان در کمیته سیاسی و امنیتی اتحادیه اروپا و نیز نماینده دائمی آلمان در بروکسل بوده است. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، نمایندگی کشورش را در گروه ۱+ ۵ و وانگ چون، مدیرکل سیاسی وزارت خارجه چین نیز نمایندگی این کشور در گروه ۱+ ۵ را عهدهدار است.
علاوه بر محمدجواد ظریف، وزیر امور خاجه کشورمان، سیدعباس عراقچی معاون امور حقوقی و بینالمللی، مجید تختروانچی معاون اروپا و آمریکا و حمید بعیدینژاد مدیرکل سیاسی و بینالمللی وزارت خارجه، داود محمدنیا مشاور وزیر خارجه، محمد امیری مدیر کل امور پادمانهای سازمان انرژی اتمی و پژمان رحیمیان مدیر کل حوزه ریاست سازمان انرژی اتمی، اعضای تیم مذاکره کننده هستهای ایران را تشکیل میدهند و یک تیم از مشاوران حقوقی از جمله امیرحسین زمانینیا و جمشید ممتاز نیز تیم مذاکره کننده ایرانی را همراهی میکنند.
در سومین روز مذاکرات و پس از نشستهای متعدد دو و چندجانبه، عباس عراقچی و هلگا اشمیت، معاونین ظریف و اشتون، وارد نگارش متن توافق نهایی یا همان «برنامه جامع اقدام مشترک / Joint comprehensive plan of action» شدند؛ روندی که در روز سوم، هفت ساعت و نیم تا واپسین ساعات روز جمعه ادامه داشت و تقریباً بخش عمده روز چهارم نیز متمرکز بر آن بود و هم اکنون در روز پنجم نیز در حال پیگیری است.
ناظران برقراری نشستهای نگارش و استمرار این را دلیلی بر پیشبرد مذاکرات میدانند؛ اما در مقابل موارد قرار گرفته در پرانتز ـ که ظاهراً چشمگیر است ـ گواه اختلافات متعددی است که کار را برای رسیدن به توافق نهایی دشوار میکند و در این شرایط طرف غربی باید تصمیم دشواری بگیرد و در قبال انعطاف عمل طرف ایرانی، از برخی خواستههای غیرمنطقیاش بگذرد.
در روز پنجم مذاکرات، طرفین مذاکره در حال مشورت داخلی بودند و عصر روز پنجم، هلگا اشمیت و عباس عراقچی با هم گفتوگویی دو ساعت و نیمه داشتند. در روز ششم مذاکرات، نشستهای کارشناسی در سایه دیدار محمدجواد ظریف و کاترین اشتون برگزار و روز هفتم نیز عراقچی و اشمیت برای نگارش ادامه توافق نامه رایزنی کردند و ظریف و اشتون نیز دیدارهایی داشتند.
در این میان، بیانات مقام معظم رهبری درباره نیاز برنامه هستهای ایران و تأثیر اعلام این سیاستها در روند مذاکرات با ۵+۱ از مسائلی است که گویا از امروز و در روند مذاکرات ارزیابی کرد.
حضرت آیتالله خامنهای مسأله بسیار مهم ظرفیت غنی سازی را یکی از موارد اختلافی با طرف مقابل خواندند و افزودند: هدف آنها این است که در موضوع ظرفیت غنی سازی، جمهوری اسلامی ایران را به ۱۰ هزار سو راضی کنند؛ البته نخست از ۵۰۰ سو و ۱۰۰۰ سو شروع کردند، که «۱۰ هزار سو محصول حدود ۱۰ هزار سانتریفیوژ از نوع قدیمی است که داشتیم و داریم»، در حالی که به گفته مسئولان مربوط، نیاز قطعی کشور، ۱۹۰ هزار سو است.
حضرت آیتالله خامنهای در بخشی دیگر از سخنانشان تأکید کردند: البته ما به تیم مذاکره کننده کشورمان اعتماد داریم و مطمئن هستیم که آنها به دست اندازی به حقوق کشور و ملت و کرامت ملت ایران، راضی نخواهند شد و اجازه چنین کاری را نیز نخواهند داد.
ایشان مسأله تحقیق و توسعه در موضوع هستهای را یکی دیگر از مواردی دانستند که باید قطعاً در مذاکرات رعایت شود و افزودند: یکی دیگر از موارد مهم که طرف مقابل، تکیه و حساسیت زیادی دارد، حفظ تشکیلاتی است که تخریب آنها برای دشمن امکان پذیر نیست. آنها درباره تأسیسات فردو میگویند، چون این تأسیسات قابل دسترسی و ضربه زدن نیست، بنابراین باید تعطیل شود که این سخن، خنده آور است!
در پایان روز هفتم مذاکرات، محمدجوادظریف از توافق طرفین بر سر 50 درصد متن توافق جامع سخن به میان آورد و حتی برخی منابع غربی امروز صبح از توافق بر سر ۱۰۰ درصد کلیات متن توافق نامه نهایی و مذاکرات درباره جزئیات مورد اختلاف خبر دادند.
در روز هشتم سفر وزرای امور خارجه شش کشور طرف مذاکره با ایران به وین قطعی شده و در روز هشتم مشخص شد که جان کری به همراه وزرای خارجه پنج کشور دیگر برای مذاکره راهی وین میشود و البته در نهایت مشخص شد وزیرامور خارجه روسیه و احتمالاً وزیرامورخارجه چین به این مذاکرات نخواهند آمد و لاوروف نیز علت عدم سفرش به وین را همراهی با پوتین عنوان کرده، هرچند برخی ناظران، علت واقعی را با اختلافات داخلی 1+5 بیارتباط نمیدانند.
در روز نهم مذاکرات همزمان با نگارش برخی جزئیات پیش نویس توافقنامه نهایی و برگزاری نشستهای دو و چند جانبه میان ایران، آمریکا، اتحادیه اروپا و آلمان، مشخص شد در این حضور وزرا، متن توافق نامه قطعیت نخواهد یافت و به واسطه پیشرفت نسبی مذاکرات علی رغم برخی اختلافات، قرار است مذاکرات در سطح بالاتری پی گرفته شود و در نهایت اگر نیاز به تصمیم حتی در سطح بالاتری بود، وزرای خارجه به پایتختهایشان بازگردند و در صورت دستیابی به نقطه نظرات نزدیک به هم، مجدداً در واپسین روزهای باقی مانده تا 20 جولای راهی وین شوند.
در این میان در روز دهم مذاکرات مصادف با یازدهم جولای و بیستم تیرماه و در فاصله 9 روز تا به اتمام ضرب الاجل شش ماهه و در شرایطی که ظاهراً نگارش متن نهایی توافقنامه در حال پیشرفت است، خبرها درباره احتمال تمدید مذاکرات شدت گرفته و مشخصاً کنگره آمریکا در حال بردن مذاکره کنندگان آمریکایی به سمت این گزینه است؛ گزینهای که هم مذاکره کنندگان ایران و هم طرفهای غربی از جمله خود آمریکاییها به عنوان گزینه مطلوبی از آن یاد نکردهاند.
در این میان برخی ناظران تصور میکنند احتمال دارد اصرار بر تمدید مذاکرات توسط برخی نمایندگان کنگره یک تقسیم کار میان دولت و کنگره آمریکا بوده باشد و مذاکره کنندگان آمریکا با همین حربه در واپسین روزهای مذاکرات در پی امتیازگیری بیش از عقلانیت باشند و همان بازی شاهین-قُمری را که محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه هشدار داده بود، در پیش گیرند.
در روز یازدهم مذاکرات نیز نشستهایی میان طرفهای ایرانی و غربی برگزار شد و در نهایت اظهارنظرهایی منتشر شد که نشان میداد شکافهای عمیق همچنان وجود دارد. با ورود جان کری به خاک اتریش، عملاً برگزاری نشستهای دوجانبه و سه جانبه کلید خورد؛ نشستهایی که لزوماً به منزله نزدیک شدن به توافق نیست اما احتمال میرود به اخذ تصمیمات سخت توسط طرفهای غربی کمک کند.
14:27- لوران فابیوس وزیر خارجه فرانسه و فرانک والتر اشتاین مایر وزیر خارجه آلمان برای شرکت در مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5 وارد وین شدند. ورود فابیوس به وین در شرایطی است که بنا به گزارشهای منتشر شده، دولت فرانسه از جمله طرفهایی است که دارای سرسخت ترین مواضع بر سر برنامه هستةای ایران است.
13:44- وزیر خارجه آمریکا که برای دیدار با همتایان اروپایی و همچنین ایرانی خود و شرکت در مذاکرات توافق نهایی و جامع هستهای به وین، پایتخت اتریش، سفر کرده است با حضور در میان خبرنگاران گفت: «اختلافات قابل ملاحظهای بین ایران و شش قدرت جهانی در مذاکرات هستهای باقی وجود دارد و میخواهیم ببینیم که آیا پیشرفت ممکن است یا خیر. بسیار حیاتی است که مطمئن شویم ایران به سمت ساخت بمب هستهای نرفته و برنامه آنها صلحآمیز است.»
13:25- واشنگتنپست در مطلبی با اشاره به مذاکرات هستهای ایران و گروه 1+5 نوشت که ممکن است حل این مسأله خاص بین ایران و آمریکا به حفظ عراق کمک کند.
11:45- سید عباس عراقچی عضو ارشد تیم مذاکره کننده هستهای با تشریح مذاکرات فشرده بین ایران و 1+5 در وین گفت: زمان به سرعت می گذرد با این حال ما هنوز در موقعیتی نیستیم که جمع بندی کنیم که آیا امیدی به رسیدن به نتیجه هست یا نیست؛ و هنوز زود است و نمی توانیم قضاوت کنیم. وی افزود: اختلافات کماکان در موضوعات مهم وجود دارد.
• این که چگونه و با چه ترتیباتی می توانیم ظرفیت غنی سازی خودمان را افزایش دهیم تا به سطح نیازهای واقعی برسیم، مسائلی است که اکنون در حال مذاکره درباره آن هستیم؛ و این یکی از سخت ترین قسمتهای مذاکره است و با توجه به حساسیت موضوع غنی سازی و ظرفیت و حجم آن، هنوز نتوانسته ایم به توافقی برسیم، ولی به تلاش خومان ادامه می دهیم و ناامید نیستیم ولی بیش از اندازه هم خوش بین نیستیم.
• عراقچی در خصوص اختلاف درباره تعداد سانترفیوژ بین طرفین، اظهار داشت: این عددها ما را دچار سوء تفاهم نکند؛ ما به غیر از عدد در خصوص زمان هم صحبت می کنیم؛ لذا اینکه چه میزان غنی سازی در چه مقدار زمان صورت بگیرد، موضوع مذاکره است. راه حلها و گزینههایی را پیشنهاد داده ایم و معتقدیم که اگر نیت واقعی برای رسیدن به توافق باشد می توان از این راه حل ها استفاده کرد.
• در خصوص آب سنگین اراک هنوز توافق حاصل نشده و پیشنهادی که ما دادیم این است که با ایجاد برخی تغییرات فنی، نگرانی هایی را که معمولا یک رآکتور آب سنگنین دارد کاهش دهیم؛ و در حقیقت با انجام تغییرات فنی میزان پلوتونیومی را که در سوخت مصرف شده به حداقل ممکن کاهش دهیم که نگرانی ها برطرف شود. پیشنهاد ما کاملا معقول، جدی و متعادل است و در مقابل این، پیشنهادهای دیگری هم ارائه شده که هنوز کارشناسان فنی در حال بررسی این پیشنهادها هستند.
• دوره زمانی یکی از موضوعات مورد اختلاف ما است، که خیلی طبیعی است که در خصوص محدودیتهایی که اعمال خواهد شد، طرفهای مقابل ما طرفدار فواصل طولانی تری هستند؛ ولی ما فاصله های معقولتری را پیشنهاد کردیم و در این خصوص بحث های ما ادامه دارد. توافق ژنو می گوید که پرونده ایران پس از طی دوره زمانی گام نهایی به حالت عادی باز خواهد گشت، و برنامه هستهای ایران هم مشابه برنامه هسته ای هر کشور عضو ان پی تی خواهد بود. این اصلی است که در ژنو درباره آن توافق شده است.
• تعطیلی مجتمع فردو اصلا در دستور کار نیست و این را هم قبلا پذیرفته اند که فردو به کار خودش ادامه خواهد داد، و اینکه چه کارکرد و فعالیتهایی در فردو انجام می شود، در دستور مذاکرات قرار دارد.
• وقتی درباره هرکدام از موضوعات توافق شود، احتیاج داریم که دستورالعمل اجرایی برای آن تهیه کنیم که خود آن نیز با اختلاف نظرهای گسترده ای همراه خواهد بود. ما ظرف هفته آینده کار بسیار مفصل و پیچیدهای را در پیش داریم ؛ حتی وقتی که در باره یک موضوع توافق شود آنگاه زمان آن است که درباره جزئیات آن مذاکره شود تا درباره آن توافق شود. دراین مرحله منتظر هستیم تا در خصوص موضوعات کلان توافق شود.
• فقط در وین درباره موضوع هسته ای مذاکره می کنیم، و هیچ موضوع دیگری در دستور کار ما نخواهد بود.
• 5+1 شش کشور بزرگی هستند با اهداف و دستور العمل های سیاست خارجی متفاوت؛ ولی وقتی در قالب 5+1 با ما صحبت می کنند ما انتظار صدای واحد از آنها داریم قطعا اختلافات داخلی خودشان را دارند، ولی اینکه آنها را چگونه حل می کنند به ما ارتباطی ندارد و ما امیدوار هستیم که اگر اختلاف نظرهایی دارند، آنها را در جلسات بین خودشان حل کنند؛ ما منتظریم که با صدای واحد 5+1 مواجه باشیم و با دیدگاه واحد آنها مذاکره بکنیم. اختلافات داخلی را خودشان به هر ترتیبی که می دانند حتما رفع خواهند کرد.
• عراقچی در خصوص اینکه اگر طرف مقابل سقف خواسته هایش را بالا ببرد و مذاکرات شکست بخورد، گفت: وضعیت کاملا روشن است، اگر مذاکرات شکست بخورد طبیعتا ما به وضعیت قبل از مذاکرات و قبل از توافق ژنو برمی گردیم و برنامه های ما مجددا آغاز خواهد شد؛ طبیعتا تحریم های آنها هم مجددا از سر گرفته خواهد شد. این البته سناریویی نیست که شاید مطلوب هیچ کس نباشد، طرفهای غربی ما به خوبی می دانند که برگشت به حالت سابق چه تبعاتی خواهد داشت و چه اثراتی دارد؛ بخصوص در منطقه ای که شما هم اشاره کردید که به اندازه کافی از پیچیدگی ها و دشواری ها و تنش های مختلف برخوردار است؛ تشدید تحریم های ایران خوب مسلما هیچ کمکی به مسائل منطقه نخواهد کرد؛ این سناریویی هست که هیچ کس دوست ندارد محقق شود همانطور که اشاره کردم اجازه بدهید که ما دیپلمات ها کماکان امیدوار باشیم که مذاکرات شکست نخواهد خورد و مذاکرات را به سرانجام می رسانیم ولی طبعا برای هر سناریویی در صورت شکست مذاکره هم آمادگی داریم.
11:20- «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران، در مصاحبه با شبکه آمریکایی «ان بی سی» تصریح کرد: ایران به دنبال تسلیحات هستهای نیست. ما هیچ نفعی در گسترش سلاح هستهای نداریم و گفت که کشور ایران تمامی گامهای لازم را برای متقاعد کردن جهان برمیدارد که ایران به دنبال تسلیحات هستهای نیست. ما به هرآنچه که به جامعه بینالملل تضمین دهد که ما به دنبال تسلیحات هستهای نیستیم، متعهدیم زیرا ما به دنبال تسلیحات هستهای نیستیم. ما نفعی در گسترش سلاحهای هستهای نمیبینیم.
وزیر خارجه ایران در پاسخ به مجری برنامه که گفت برای چه نفعی در داشتن سلاحهای هستهای نمیبینید زیرا شما یک کشور شیعه هستید و کشورهای سنی که با شما خوب نیستند، شما را احاطه کردند، پاسخ داد که اینها همه محاسبات اشتباه است که یک کشور شیعه به دنبال گسترش تسلیحات هستهای برای محافظت از خود در مقابل همسایگان سنی است. ما باید به راه خود ادامه دهیم تا همسایگانمان را متقاعد کنیم که ما میخواهیم در صلح و آرامش با آنها زندگی کنیم. سیاست جغرافیایی—این واقعیت که ما بزرگتر شدهایم، این حقیقت که منابع انسانی ما بسیار پیشرفته تر از همسایگان ما است--- تمامی اینها به ما زمینههای ذاتی قدرت میدهد که ما نیازی به تقویت دیگر قابلیتهای خود نداشته باشیم.
وزیر خارجه کشورمان، اصل بازدارندگی هستهای را «دیوانگی» خواند و گفت که پاکستان به واسطه اینکه تسلیحات هستهای دارد، قویتر از ایران تلقی نمیشود. این واقعیت که همه در جامعه بینالملل بر این باورند که انهدام قطعی متقابل کاملاً دیوانگی است. این شیوهای است که آمریکا، روسیه و دیگران از طریق احتمال تخریب یکدیگر به دنبال صلح و امنیت هستند.
ظریف ضمن تأکید بر اینکه سلاحهای هستهای به امنیت کشور دارنده این سلاحها کمکی نمیکند، گفت: اعتقادی ندارم که نیازی به تلقین این مفهوم باشد که سلاحهای هستهای به ایمنی کشورها کمک میکند. آیا این سلاحها به ایمنی پاکستان کمک کرد. آیا این سلاحها به ایمنی اسرائیل کمک کرد؟ آیا به ایمنی آمریکا کمک کرد. آیا به ایمنی روسیه کمک کرد. تمامی این کشورها حساس هستند. هماکنون شما دلیل و مدرک داریم که سلاحهای هستهای یا مقادیری از قدرت نظامی، شما را امن نمیکند بنابراین ما باید در یک نمونه (پارادایم) متفاوت زندگی کنیم و این چیزی است که ما میخواهیم.
11:15- قرار است وزرای خارجه آلمان، فرانسه و انگلستان نیز تا ظهر امروز (یکشنبه) وارد وین پایتخت اتریش شوند. «لی بائودونگ» معاون وزیر خارجه چین قرار است بعدازظهر امروز (یکشنبه) به مذاکرات جاری در وین بپیوندد.
11:10- آسوشیتدپرس گزارش داد: جان کری، وزیر خارجه آمریکا به همراه وزیران خارجه فرانسه، آلمان و انگلیس امروز در حالی به مذاکرات وین ملحق می شوند که فرصت زیادی تا پایان مهلت دوره اول مذاکرات 20 جولای(29 تیر) باقی نمانده است و هنوز در برخی موضوعات مهم اختلاف نظر وجود دارد. به نظر می رسد ایران و کشورهای 1+5 برای تمدید زمان مذاکرات آماده می شوند.
10:54- محمدجواد ظریف عصر امروز در وین با جان کری، وزیر خارجه آمریکا که برای گفتوگو و شرکت در مذاکرات ایران و 1+5 به اتریش سفر کرده است، دیدار و گفتوگو میکند. قرار است وزیر امور خارجه امروز طی دیدارهای چندجانبه و دوجانبه با وزیران خارجه انگلیس، فرانسه و آلمان نیز گفتوگو و تبادل نظر کند. همچنین قرار است ظریف عصر امروز با لی، معاون وزیر خارجه چین و احتمالا سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه نیز مذاکراتی داشته باشد.
10:40- وزیر خارجه آمریکا، ساعتی پیش وارد وین شد تا به مذاکرات هستهای ایران و 1+5 آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه، چین بعلاوه آلمان) بپیوندد. دیپلماتهای غربی اعلام کردند که ورود وزرای خارجه گروه 1+5 به مفهوم نزدیک شدن مذاکرهکنندگان هستهای به توافق جامعه هستهای نیست و از آنجاییکه شکاف میان طرفین مذاکرات چشمگیر است، امکان دارد با توافق طرفین، مذاکرات برای یک دوره دیگر تمدید شود.
نظرات
ارسال نظر جدید